Curso de lingua galega/O substantivo

Gramática

Ir a: Exercicios sobre o substantivo
Ir a: Curso de lingua galega ····· Hª do galego ····· Exercicios de morfosintaxe ····· Exercicios de ortografía ····· Exercicios de léxico

A Normativa oficial do galego (na wikipedia galega)

O substantivo é aquela clase de palabra cuxos integrantes, que admiten morfemas derivativos e flexivos, desenvolven como principal función a de núcleo de sintagma nominal e refiren seres, entes, obxectos, sentimentos, fenómenos ou ideas.

Clasificación semántica

Os substantivos semanticamente clasifícanse do seguinte xeito:

O substantivo

Substantivos concretos

Son nomes de cousas que poden percibirse cos sentidos do corpo, por exemplo mesa, pícaro, reloxo.

Substantivos abstractos

Non se poden representar como obxectos concretos, porque fan referencia a conceptos, calidades ou emocións e designan xa que logo entidades que non se perciben polos sentidos do corpo, senón pola mente, por exemplo nación, engano, amor, odio, contradición, bondade, virtude, honradez. Os substantivos abstractos considéranse illadamente polo seu significado aínda que se desprenden das cousas concretas. En cambio, unha cadeira existe en si e por si soa; é unha entidade independente. Os substantivos abstractos podémolos clasificar en:

Abstractos de fenómeno: Están relacionados con substantivos que designan accións, estados ou os seus efectos, por exemplo lectura, camiñada.
Abstractos de calidade: Están relacionados con adxectivos e designan calidades ou propiedades dos obxectos ou dos seres, por exemplo beleza, maldade.
Abstractos de número ou cuantitativos: Cuantifican tanto de forma precisa como de forma imprecisa, por exemplo cantidade, chea, ducia.

Substantivos comúns

Permiten nomear a tódalas persoas, animais ou cousas da mesma clase ou especie, sen particularizar o seu significado como home, cabalo, casa. Agrupan os obxectos que denominan polas súas características, sen expresar trazos distintivos. Por iso, considéranse substantivos xenéricos.

Substantivos propios

Distinguen ou particularizan a cada individuo dos demais dunha mesma clase, especie ou xénero. Aplícanse a un só ser, persoa, animal ou cousa. Por iso, considéranse substantivos individuais. Os nomes das persoas e dos países son nomes propios. Os substantivos propios escríbense sempre con letra inicial maiúscula.

Substantivos discontinuos

Tamén chamados substantivos contables, sinalan entes que se poden contar, por exemplo cinco nenos, tres rochas, trece euros. Os substantivos contables combínanse con cuantificadores plurais sen alterarse semanticamente.

Substantivos continuos

Tamén chamados substantivos incontables, sinalan realidades que non se poden contar salvo ó referirse a clases ou variedades distintas, por exemplo leite, humor, aire, fume, lixo. Os substantivos incontables soamente poden combinarse con cuantificadores en singular sen modificar o seu significado. Só admiten numerais cardinais ou cuantificadores plurais cando indican unha clase ou modalidade. Por exemplo: tres vasos de leite - moitos vasos de leite - moito leite. Os fumes emitidos polos ácidos adoitan ser nocivos. Existen casos nos cales substantivos incontables teñen distintos significados ou matices en plural, por exemplo aires de grandeza, aires de cambio, malos fumes, augas cálidas, augas internacionais.

Substantivos individuais

Son substantivos que na súa forma singular, nomean a un só ser como pluma, árbore, rosa. Designan a un único ser, pero admiten o morfema do plural para designar a máis dun.

Substantivos colectivos

Son substantivos que posuíndo unha estrutura de singular, nomean a un conxunto de número indeterminado de seres ou cousas como plumaxe, bosque, rosaleda, xentío, xentío, bandada, coro, alameda. Teñen inherente a idea de pluralidade sen necesitar un morfema que o exprese, pero non no sentido dun máis un, senón en canto a conxunto colectivo formado por varias unidades da mesma cousa designada.

Substantivos animados

Nomean seres considerados viventes, por exemplo can, gato, home, persoa, pícaro, Anastasio.

Substantivos inanimados

Nomean seres inertes, por exemplo, papel, cristal, pedra, cigarro, carta.

Clasificación morfolóxica

Substantivos individuais

Son substantivos que na súa forma singular, nomean a un só ser como pluma, árbore, rosa. Designan a un único ser, pero admiten o morfema do plural para designar a máis dun.

Substantivos colectivos

Son substantivos que posuíndo unha estrutura de singular, nomean a un conxunto de número indeterminado de seres ou cousas como plumaxe, bosque, xentío, bandada, coro, alameda. Teñen inherente a idea de pluralidade sen necesitar un morfema que o exprese, pero non no sentido dun máis un, senón en canto a conxunto colectivo formado por varias unidades da mesma cousa designada.

Segundo a composición do substantivo

Substantivos simples

Son os substantivos que están formados por unha soa palabra.

Substantivos compostos

Son substantivos que están formados por dúas palabras simples, por exemplo anteollos, pararraios, crebanoces, augardente.

Segundo a orixe

Substantivos primitivos

As palabras primitivas son as que serven de cabeza de serie a unha familia, funcionando como raíz das palabras derivadas deles. Os substantivos primitivos só están formados por un lexema básico e optativamente por morfemas de xénero e número. Por exemplo pan.

Substantivos derivados

As palabras derivadas nacen das primitivas, cando se lles agrega sufixos, por exemplo panadería, #panadeiro. Hai distintos tipos de nomes derivados que son:

Substantivos aumentativos: Son os substantivos que designan a persoas, animais, cousas ou fenómenos de gran tamaño ou alto grao de intensidade, por exemplo nenazo, ruidazo.
Substantivos diminutivos: Son os substantivos que designan a persoas, cousas, animais e fenómenos que se caracterizan pola súa pequeneza, pouquidade ou menor grao de intensidade, por exemplo neniña, gatiño, mazanciña, mesiña.
Substantivos despectivos: Son os substantivos que designan a persoas, animais, cousas e fenómenos que son tratados con desprezo ou desdén, ou vistos como inferiores, por exemplo plantucha, libraco.
Substantivos xentilicios: Son os substantivos que derivan do lugar de nacemento (país, rexión ou estado) de persoas, animais ou cousas, por exemplo, español peruano, sueco, suizo, panameño, arxentino, danés.
Substantivos patronímicos: Son os substantivos que se derivan dalgún nome propio. Por exemplo os apelidos de orixe española formáronse orixinariamente a partir do nome de pila. Normalmente acaban en -ez. Dáse o nome de patronímicos a tódolos apelidos. Por exemplo de Gonzalo ? González, de Fernando ? Fernández.

Ir a: Curso de lingua galega ····· Hª do galego ····· Exercicios de morfosintaxe ····· Exercicios de ortografía ····· Exercicios de léxico

A Normativa oficial do galego (na wikipedia galega)