Curso de lingua galega/Nexos/A preposición

Curso de L. Galega

Gramática

Primeiras normas O alfabeto As vogais Recoñecer a abertura media As consoantes A gheada O seseo A acentuación O substantivo Masculino e feminino Singular e plural O Adxectivo A gradación Os determinantes O artigo O demostrativo O posesivo O numeral O indefinido O relativo O persoal O persoal tónico O persoal átono Pron. de solidariedade "Te" e "che" "Llo" e "llelo" Colocación O adverbio Nexos A preposición A conxunción Construcións comparativas A interxección O verbo Verbos regulares Paradigma Morfemas VV. regulares con alternancia Verbos Irregulares Paradigma Facer dicir e haber Pór, dar e saber Ser, estar e ir Valer, poder e querer Ver, vir e ter O participio O infinitivo conxugado As perífrases

Historia da lingua

Formación O substrato Romanización e latinización Concepto de lingua romance O latín vulgar Fontes Do clásico ó vulgar O latín da Hispania Listado de linguas románicas Exemplo O superestrato Substrato cultural O adstrato A Idade Media Os séculos escuros A ilustración O Rexurdimento Ata a Guerra Civil A ditadura franquista A democracia

Ir a: Exercicios sobre a preposición
Ir a:   Curso de lingua galega ····· Hª do galego ····· Exercicios de morfosintaxe ····· Exercicios de ortografía ····· Exercicios de léxico 

  A Normativa oficial do galego (na wikipedia galega) 

As preposicións constitúen unha categoría gramatical invariábel que ten como función ligar un complemento (que usualmente ten como núcleo un substantivo, un pronome ou un infinitivo) con outro elemento da oración.

As preposicións de uso máis xeral en galego son:

• a: Miña nai marchou a Rianxo
• ante/perante: O acusado está ante/perante o xuíz; Non vou falar perante Xosé.
• até/deica: Vou esperar até maná; Fun deica Madrid
• baixo: ¡Métete baixo o paraugas que chove!
• cando: Tareixa non sabe cando vai voltar
• cas: Xosé aínda vive cas seus pais
• con: Estiven falando onte con ela
• conforme/consonte: Consonte o que din a lei, non cometemos ningunha infracción
• contra: Non tes que navegar contra o vento
• de: O coche vermello é de Carlos
• dende/desde: Vou ir á escola dende o mércores
• en: Tes que quedar en casa
• entre: Debe de haber algún problema entre eles
• excepto/agás/bardante: Todos pensan igual agás tí. Vin todo bardante o can.
• malia: Ímos ir á igrexa malia o mal tempo. Vou facelo malia o que penses.
• mediante: Foi máis doado convencelos mediante a palabra
• para: Este agasallo é para ti
• segundo: Vou facelo segundo mo dixo meu pai
• sen: Carlos marchou sen as súas gafas.
• senón: Non era de Monforte, senón de Sarria
• sobre: Xa non temos nada que falar sobre o tema
• tras: A vila está tras eses montes
• xunta: O noso piso está xunta a libraría
• onda: O meniño está onda María

Locucións preposicionais

Cómpre saber ademais que existen certas expresións que funcionan como preposicións:

• cara a (no canto do castelanismo *hacia): Vou cara á aldea
• por mor de (= por causa de): Foi ó médico por mor dunha dor nas costas
• a prol de (= a favor de): O árbitro pitou a prol do Deportivo
• no tocante a (= respecto de): No tocante á situación económica, as cousas noi vai moi ben
• en troques de, no canto de (= en lugar de/en vez de): Quero o vermello en troques do amarelo

Engádense a respecto de, alén de, após, aquén de, até, canto a.

Contraccións

Debido ó seu carácter de partículas átonas, algunhas preposicións sofren modificacións fonéticas no seu encontro con outras palabras gramaticais no galego común:

1. A preposición de sofre elisión vocálica no seu encontro co artigo, cos demostrativos, con algún e con outro. Esta práctica xa era habitual na lingua medieval: Iso é das túas curmás.
2. A preposición contrae co indefinido un/s, unha/s.: Fáloche do avó dun amigo teu
3. Os encontros da preposición a co artigo desenvolvéronse na Idade Media como ao/s, aa/s e continuaron a súa evolución ata se resolveren en crase ou contracción sistemática: Cóntallelo ós / ás demais.
4. Popularmente tamén existe crase (contracción) vocálica nos encontros entre a forma popular reducida pra da preposición para co artigo.
5. A preposición en sofre aférese na aglutinación co artigo (latín IN + ILLU > en lo > enno > eno > no), cos demostrativos e co pronome persoal el. Modernamente realiza tamén esta contracción con un, algún, e outro.
6. A preposición por aglutínase co artigo mediante unha asimilación regresiva e a posterior simplificación (r-l > l-l >l): Vou polo neno ó pavillón.

Uso das preposicións galegas

A

• No complemento directo "a" ten un uso maior na lingua moderna ca na antiga, e cada vez se estende máis. Hoxe é de regra o uso ante:

pronome persoal: Lembreina a ela.

Cando por causa da colocación do complemento, a omisión da preposición crea ambigüidade-: Andaban ás mozas.

Con nomes de parentesco: Chamei a meu avó.

Coa correlación un - outro: Avaliáronse os uns ós outros.

Ante todos: Chámaos por teléfono a todos.

No segundo termo da comparación: Tenteeino coma a quen non coñeces.

Téndese a pór cos nomes propios: Vin a Brais = vin Brais = vin o Brais = vin ó Brais.

Nos demais casos a preposición "a debe de evitarse, é incorrecta: *Levarei ós nenos á escola > Levarei os nenos á escola

• Emprégase sempre co complemento indirecto e moi frecuentemente ante infinitivo, formando ou non parte dunha perífrase verbal.
• A construcción substantivo + complemento con preposición "a" + substantivo, que expresa medio ou instrumento, é unha construcción galicista que debe ser corrixida por un complemento con preposición "de" ou "en", segundo os casos: *barco a motor > barco de motor; *televisor a color > televisor de cor; *mapa a color > mapa en cor.
• A preposición "a" na secuencia substantivo + "a" + verbo é calco sintáctico do francés que debe ser evitado: *non hai moito a destacar > non hai moito que destacar; *o partido a celebrar > o partido que se vai celebrar; *as competencias a asumir > as competencias por asumir.
• A perífrase "Ir" + infinitivo non constrúe coa preposición "a": *Sabía que ía a parecer un xan > Sabía que ía parecer un xan.

Ata

As expresións "ata entón", "ata o momento" son utilizadas abusivamente nos medios de comunicación. Utilícense como alternativas "ata daquela", "ata o de agora".

Até

Ten tres significados:

• "incluso": ata o sabe seu irmán.
• "de aquí a / desde este momento a": Fun ata Ourense / Non estudiarei ata mañá. Con esta acepción é sinónimo de deica.
• "de aí (alí) a / desde ese (aquel) momento a": Fun desde Vigo ata Madrid / Desde 1900 ata hoxe houbo moitas guerras.

Cas

É equivalente a "en casa de" ou "cas de": Vou cas Manolo

Consonte

Ten o significado de "de acordo con"

En

• Considéranse usos incorrectos de "en" por imitación de xiros franceses: *o problema en cuestión > o problema do que se trata, *o predio en construcción > o predio que se está a construír.
• Téñase en conta a expresión "ir + en". Esta construcción, co verbo en presente ou imperfecto expresa aspecto perfectivo na acción de "ir" e repouso no remate do movemento, indicado trala preposición: vai na capela ("foi, chegou a ela, suponse que está nela porque aínda non volveu").

Malia

Significa "a pesar de".

Perante

Significa "diante de": Non se debe confundir con "durante"

Por

"Por contra" é un galicismo. En galego temos todas estas construcións: pola contra, polo contrario, contrariamente, mais si, pero si, en cambio, en troques.

Ir a:   Curso de lingua galega ····· Hª do galego ····· Exercicios de morfosintaxe ····· Exercicios de ortografía ····· Exercicios de léxico 

  A Normativa oficial do galego (na wikipedia galega) 
Ir a: Exercicios sobre a preposición