Curso de lingua galega/Os determinantes/O demostrativo

Curso de L. Galega

Gramática

Primeiras normas O alfabeto As vogais Recoñecer a abertura media As consoantes A gheada O seseo A acentuación O substantivo Masculino e feminino Singular e plural O Adxectivo A gradación Os determinantes O artigo O demostrativo O posesivo O numeral O indefinido O relativo O persoal O persoal tónico O persoal átono Pron. de solidariedade "Te" e "che" "Llo" e "llelo" Colocación O adverbio Nexos A preposición A conxunción Construcións comparativas A interxección O verbo Verbos regulares Paradigma Morfemas VV. regulares con alternancia Verbos Irregulares Paradigma Facer dicir e haber Pór, dar e saber Ser, estar e ir Valer, poder e querer Ver, vir e ter O participio O infinitivo conxugado As perífrases

Historia da lingua

Formación O substrato Romanización e latinización Concepto de lingua romance O latín vulgar Fontes Do clásico ó vulgar O latín da Hispania Listado de linguas románicas Exemplo O superestrato Substrato cultural O adstrato A Idade Media Os séculos escuros A ilustración O Rexurdimento Ata a Guerra Civil A ditadura franquista A democracia

Ir a: Exercicios sobre o demostrativo
Ir a:   Curso de lingua galega ····· Hª do galego ····· Exercicios de morfosintaxe ····· Exercicios de ortografía ····· Exercicios de léxico 

  A Normativa oficial do galego (na wikipedia galega) 

Os demostrativos son uns determinantes que acompañan un substantivo e que indican proximidade ou lonxanía no espazo ou no tempo respecto da cousa da que fala o emisor:

• Este libro.
• Aquela meniña.
• Ese mozo.

As formas que poden tomar os determinantes demostrativos son as que amosamos no seguinte cadro:

	masculino		feminino		neutro
	singular	plural	singular	plural	singular
proximidade ó emisor	este, ese	estes, eses	esta, esa	estas, esas	isto, iso
lonxanía	aquel	aqueles	aquela	aquelas	aquilo

Decatádevos que os plurais masculinos escríbense: estes, eses, aqueles (e non *estos, *esos, *aquelos)

Onde se colocan os determinantes demostrativos?

Cando acompañan a un substantivo adoitan ir diante, dado que haxa un artigo ou algún outro determinante:

• Esta película é a que dicía eu
• O libro aquel era o que me prestara o meu irmán
• Qué tempos aqueles, cando todo era barato!
• O disco aquel xa non o volvín a ver máis

Qué funcións teñen os demostrativos?

Os demostrativos que acompañan a un substantivo fan a función de determinante e, por tanto, concordan co substantivo en xénero e número:

• Aquela música
• Aquelas sillas
• Estes lapis

Cando os demostrativos substitúen un substantivo dicimos que fan a función de pronome:

• Este é o que procurabamos
• Esta é a boa

Nesta función atopamos as formas neutras iso/, isto/, e aquilo/ que sempre son pronomes:

• Iso non me gusta nada
• Aquilo que dixeches era mentira

Tende en conta que as formas neutras son invariables, isto é que non teñen feminino nin plural: Isto gústame, pero iso non

Contraccións

Os demostrativos contraen coas preposicións de e en do seguinte xeito:

	este	estes	esta	estas
de	deste	destes	desta	destas
en	neste	nestes	nesta	nestas

	ese	eses	esa	esas
de	dese	deses	desa	desas
en	nese	nesa	neses	nesas

	aquel	aqueles	aquela	aquelas
de	daquel	daqueles	daquela	daquelas
en	naquel	naqueles	naquela	naquelas

	isto	iso	aquilo
de	disto	diso	daquilo
en	nisto	niso	naquilo

	estoutro	estoutros	estoutra	estoutras
de	destoutro	destoutros	destoutra	destoutras
en	nestoutro	nestoutros	nestoutra	nestoutras

	esoutro	esoutros	esoutra	esoutras
de	desoutro	desoutros	desoutra	desoutras
en	nesoutro	nesoutros	nesoutra	nesoutras

	aqueloutro	aqueloutros	aqueloutra	aqueloutras
de	daqueloutro	daqueloutros	daqueloutra	daqueloutras
en	naqueloutro	naqueloutros	naqueloutra	naqueloutras

Por exemplo:

• Neste momento estou deitado
• Diso non entendo nada
• A roupa está colgada naqueles cordeis
• O rapaz traballa daquela maneira

Cómpre saber ademais que ...

1. As voces aquel e aquela poden funcionar como palabras comodíns con valor de substantivos. Acadan diferentes significados, sendo os máis comúns para aquel: 'xeito', 'graza', 'motivo', 'oportunidade'. Para aquela: 'coidado', 'desgraza', 'interese', 'defecto': ten moito aquel para xogar ó fútbol / chamáronnos co aquel da visita do director / con que aquel nos falaba o avó / adubaba a carne con moita aquela / a chegada do xigante foivos unha boa aquela para os ananos / o libro que me destes era de moita aquela.

• Ese rapaz é moi feo, pero ten un aquel
• Subir ás figueiras sen que escachen as ponlas ten o seu aquel

2. Tamén como palabra comodín podemos atopar os verbos aquelar e aqueloutrar:

• Hasme aquela-la radio (=amañar)

• Nisto botouse a rir
• Nestas entrou seu pai
• Con estas agarrou e marchou

5. As palabras aquelar ou aqueloutrar pódense empregar para nos referirmos a algo que non somos quen de expresar coas palabras precisas. Teñen o significado que nós lle queiramos dar:

• Levei a moto ao taller para que ma aquelaran (="amañaran")
• Encontreime onte co teu pai e estaba moi aquelado (="con mala cara")
• Aquelouse todo porque lle dei a razón (="enfadouse")

Ir a:   Curso de lingua galega ····· Hª do galego ····· Exercicios de morfosintaxe ····· Exercicios de ortografía ····· Exercicios de léxico 

  A Normativa oficial do galego (na wikipedia galega) 
Ir a: Exercicios sobre o demostrativo