Euskara/Capítulo 16

Galilibro

MANUAL DE LINGUA VASCA (Índice orixinal)

Introdución: Presentación xeral do vasco e dos capítulos
Capítulo 01: Pronuncia / Demostrativos en singular / [Vocabulario (1)] / Artigo definido / Verbo "ser/estar" (1): [izan: "ser" (1)]
Capítulo 02: Verbo "ser/estar" (2): [izan: "ser" (2)] / [Pronomes interrogativos (0)] / [Vocabulario (2)] / Tradución da preposición "en" [(1)]
Capítulo 03: [Tradución da preposición "en" (2)] / Tradución da preposición "de" de pertenza (xenitivo inanimado) / [Vocabulario (3)] / Demostrativos en plural / Adxectivos [(1)]
Capítulo 04: [Adxectivos (2)] / Días / Meses / Números (1)
Capítulo 05: [Números (2)] / Expresar unha data (1)
Capítulo 06: [Expresar unha data (2)] / Tradución da preposición "con" / Tradución da preposición "de" de pertenza (xenitivo animado) / A hora (1)
Capítulo 07: [A hora (2)] / Pronomes posesivos [(1)]
Capítulo 08: [Pronomes posesivos (2)] / Pronomes interrogativos [(1)] / Fórmulas de cortesía [(1)] / Partes do corpo
Capítulo 09: A familia / Negación [partitivo en francés] / Verbo "haber/ter" [ukan] (1)
Capítulo 10: [Verbo "haber/ter" [ukan] (2)] / [Demostrativos co verbo ukan] / Verbos en euskara [(1)]
Capítulo 11: [Verbos en euskara (2)] / Verbo en pasado / Verbo en presente
Capítulo 12: Verbo en futuro / Nominalización
Capítulo 13: Algúns verbos importantes
Capítulo 14: Fórmulas de cortesía [(2)] / Dirección e procedencia / Facer preguntas
Capítulo 15: Formas perifrásticas (analíticas ou compostas) e sintéticas (simples) / Exemplos de formas sintéticas usadas habitualmente
Capítulo 16: Verbo "ser/estar" (3): [egon: "estar"] / Obxecto indirecto
Capítulo 17: Primeiro texto / [Tradución do primeiro texto]
Capítulo 18: Finalidade: expresar "para" + infinitivo / Segundo texto: Carrapuchiño vermello (1) / [Tradución do segundo texto (1)]
Capítulo 19: Segundo texto: Carrapuchiño vermello (2) / [Tradución do segundo texto (2)] / [Despedida]

Suplemento á versión orixinal

Verbo "ser/estar" (3): [egon: "estar"]

Como en galego, en euskara hai dous verbos distintos para "ser" e "estar": izan e egon. Xa vimos izan anteriormente, así que imos ver egon e os casos nos que se empregan un ou outro. O sistema funciona practicamente como en galego:

emprégase izan para un estado fundamental, normalmente permanente como no verbo "ser": fransesa naiz: "son francés"; haindia da: "é grande"
emprégase egon como o verbo "estar", para unha posición espacial ou un estado temporal: "estou na casa"

egon ("estar")

nago
zaude
da
gaude
zaudete
daute

Obxecto indirecto

Como en galego, pode facerse a diferenza entre falar e falarlle a alguén. En galego engadimos a preposición "a", mentres que en vasco o que cambia é o auxiliar. De momento, imos ver só o xeito de expresar a terceira persoa do singular, como en "el respóndelle" ou "el dállo a Mikel".

O auxiliar conxugado du transfórmase en dio:

erantzuten du: "el responde" > erantzuten dio: "el respóndelle"

Cando se coñeza a persoa a quen lle afecta a acción e se queira mencionar, engádeselle a terminación -(r)i ó final do seu nome (común ou propio):

ematen dio Mikel: "el dálle a Mikel"
ematen dio emakumeari: "el dállo á muller"

Ir ó capítulo seguinte