Euskara/Tema 10

Galilibro

MANUAL DE LINGUA VASCA (Índice gramatical)

Introdución : Presentación xeral do vasco e dos capítulos.
Tema 01: Pronuncia
Tema 02: Artigos
Tema 03: Demostrativos (singular e plural)
Tema 04: Pronomes (persoais e interrogativos); facer preguntas
Tema 05: Declinación: preposicións ("en", "de", "con"), partitivo e xenitivo-partitivo
Tema 06: Declinación: destino, dirección e procedencia
Tema 07: Verbos: auxiliares ("ser", "estar" e "haber/ter") e negación
Tema 08: Verbos: clasificación e verbos básicos
Tema 09: Conxugación verbal: tempos básicos (pasado, presente e futuro)
Tema 10: Conxugación verbal: formas analíticas e sintéticas
Tema 11: Conxugación verbal: nominalización (substantivación) e modo (finalidade)
Tema 12: Cortesía e expresións comúns
Tema 13: Vocabulario: os números e léxico básico
Tema 14: Vocabulario: o tempo (as horas, os días, os meses, as datas)
Tema 15: Vocabulario: o ser humano (as partes do corpo e a familia)
Tema 16: Dous textos e despedida

Suplemento á versión orixinal

Conxugación: formas sintéticas (simples)

Anteriormente vimos cómo conxugar os verbos usando un auxiliar.Esta forma de conxugación chámase perifrástica [ou analítica]. Nembargantes, a maioría dos verbos admiten un equivalente baixo a forma dunha soa palabra, que se chama forma sintética. Moitos verbos só se conxugan mediante a forma sintética. Algúns exemplos son:

etortzen naiz: ("eu ando") pode tamén dicirse nator
joaten da: ("el vai") pode tamén dicirse doa

O uso destas formas facilita a conversa.

Conxugación: formas sintéticas usuais

izan ("ser")	etorri ("vir")	joan ("ir")	ukan ("ter", "haber")
naiz zara da gara zarete dira	nator zatoz dator gatoz zatozte datoz	noa zoaz doa goaz zoazte doaz	dut duzu du dugu duzue dute
ibili ("andar")	ekarri ("levar")	jakin ("saber")	eduki ("soster")
nabil zabiltza dabil gabiltza zabiltzate dabiltza	dakart dakarzu dakar dakargu dakarzue dakarte	dakit dakizu daki dakigu dakizue badakite	daukat daukazu dauka daukagu daukazue daukate

Estes verbos só se conxugan no presente e na forma con obxecto directo singular. A forma sintética menciónase só para que non vos cause sorpresas se vola atopades. Non é preciso aprendela de memoria (polo menos de momento) porque se non pode mesturarse co visto anteriormente: simplemente aprendede a recoñecela.

Ir ó tema seguinte