Euskara/Tema 05

Galilibro	MANUAL DE LINGUA VASCA (Índice gramatical)	modificar
Introdución : Presentación xeral do vasco e dos capítulos. Tema 01: Pronuncia Tema 02: Artigos Tema 03: Demostrativos (singular e plural) Tema 04: Pronomes (persoais e interrogativos); facer preguntas Tema 05: Declinación: preposicións ("en", "de", "con"), partitivo e xenitivo-partitivo Tema 06: Declinación: destino, dirección e procedencia Tema 07: Verbos: auxiliares ("ser", "estar" e "haber/ter") e negación Tema 08: Verbos: clasificación e verbos básicos Tema 09: Conxugación verbal: tempos básicos (pasado, presente e futuro) Tema 10: Conxugación verbal: formas analíticas e sintéticas Tema 11: Conxugación verbal: nominalización (substantivación) e modo (finalidade) Tema 12: Cortesía e expresións comúns Tema 13: Vocabulario: os números e léxico básico Tema 14: Vocabulario: o tempo (as horas, os días, os meses, as datas) Tema 15: Vocabulario: o ser humano (as partes do corpo e a familia) Tema 16: Dous textos e despedida Suplemento á versión orixinal Vocabulario Versión para descargar

Declinación: preposición "en"

O xeito de expresar as preposicións de lugar (a referencia a un lugar) é sempre a mesma:

Para os nomes propios

Engádese -(e)n ó final do nome de lugar:

• Bordalen ("Bordeos") convértese en Bordalen ("en Bordeos")
• Berlin ("Berlín") convértese en Berlinen ("en Berlín")

Para os nomes comúns

Engádese -(a)n ó final da raíz do nome: [Tendo]

mendi

montaña

substantivo feminino

convértese en mendian ("na montaña")

Para comprender mellor o seu funcionamento e significado, cómpre traducir os nomes vascos declinados do revés (de atrás para adiante).

Polo tanto, mendian = mendi + a + n

• mendi: "montaña"
• -a: "a" (artigo)
• -n: "cara a"

Así, do revés isto dará do revés: "á (cara á) montaña"

Para o plural, engádese -etan.

• mendietan: "ás montañas"

Declinación: preposición "de"

A expresión da preposición "de" para falar dun lugar tampouco é moi difícil. Engádese -(e)ko. Polo tanto, se:

unibertsitate

universidade

substantivo feminino

entón

• Bordaleko unibertsitatea: "na Universidade de Bordeos"

Declinación: preposición "con"

Cómpre engadir -(a)rekin se o complemento é singular e -ekin se é plural.

• gizonarekin: "co home"
• gizonekin: "cos homes"

Declinación: partitivo

Imos aprender a expresar a ausencia dalgo material, a dicir o "nada de" da negación "non hai nada de ..."

Para isto, cómpre engadir -(r)ik ó final da palabra

• ogi: "pan"
• ez da ogirik: "non hai pan"
• ez da gizonik: "non hai homes"

Nota: isto só sirve para as oracións negativas [en francés tamén para as negativas].

Declinación: xenitivo-partitivo

Cómpre engadir -(a)ren, prestando atención que só se utiliza para cousas vivas [animadas] como unha persoa, un peixe, un paxaro, etc.

• gizonaren etxea: "a casa que pertence ó home", é dicir "a casa do home".

Noutros casos (cousas inanimadas), engadirase -ko (v. Tradución da preposición "de" de pertenza (xenitivo inanimado))

Ir ó tema seguinte