Adverbio/Adverbialización

Moitos adxectivos poden funcionar como adxacentes circunstanciais modais. Neste oficio adverbial quedan inmobilizados nas súas variacións de xénero e número, e adoptan a expresión propia do masculino singular. En casos de ambigüidade, o concepto é suficiente para discernir entre a función de adxectivo e a do denominado ‘adverbio curto’ ou adverbio procedente de adxectivo (obsérvese que no exemplo da segunda columna a predicación do adverbio refírese a verbo e suxeito).

os cabalos máis rápidos (adx.)	eles van rápido (adv.)
cabalos lixeiros (adx.)	vós andades moi lixeiro.(adv.)

Segundo Alarcos, isto mesmo acontece con algúns indefinidos. Non o recolle así a Gramática galega, pois inclúeos xa na lista de adverbios mínimos, véxanse os de cantidade: descubriu algo que non lle agradou / é algo contradictorio (adv. cuantitativo que incide sobre o atributo).

Unha particularidade destes adxectivos é o reducido número de verbos cos que cada un deles pode ir asociado: petar forte, berrar forte, etc., o que os fai semellantes a locucións do tipo de pór medo, prender lume. Non ocorre isto con doado e seguido, que presentan moitas máis posibilidades: realizar un exercicio doado, os libros rompen doado, gañamos cartos doado. etc.

Outras veces o adxectivo adopta para a función adverbial un significado derivado mediante a terminación en -mente que se agrega ó feminino singular. Estes adverbios caracterízanse por conservaro acento propio de cada un dos seus compoñentes, o cal permite nos casos de coordinación, elimina-lo afixo do primeiro e dicir: pura e simplemente. Son case todos de modo, agás mesmamente, soamente, malamente, casemente, que poden ser de cantidade.

Algúns comparativos (mellor, peor,...) e indefinidos (moito, pouco,...) non aceptan a terminación en -mente, mais outros si: maiormente, mesmamente, talmente,...

Os adverbios en -mente poden tamén ser formados sobre sufixos: caladiñamente, fortísimamente.

Semella que a creación de adverbios en -mente a partir de adxectivos é libre, mais hai restriccións: adxectivos que indican cor (*amarelamente),...