Perífrases verbais/Concepto

O concepto¹ de perífrase verbal.

Entendemos por perífrase verbal a presenza -máis ou menos contigua, pois entre eles pode situarse algún nexo- de dous verbos no eixo sintagmático que constitúen sintacticamente un único núcleo do predicado.

A estrutura dese conxunto verbal baséase na presenza no acto de fala de dous elementos: primeiramente un verbo auxiliar ou principal, que é a forma que se conxuga, e, posteriormente, un verbo auxiliado, en forma finita (infinitivo, xerundio ou participio). O verbo auxiliar porta exclusivamente o significado gramatical², mentres que o auxiliado só pode achegar o significado léxico³.

En canto ó comportamento destes dous verbos con vocábulos adxacentes como o pronome persoal, convén sinalar que é factible nas perífrases que tanto o verbo auxiliar como o verbo auxiliado (sempre que este non sexa un participio) porten o persoal átono:

deberon botar amidón á chambra⁴

debéronllo botar

deberon botarllo

deberon de botar amidón á chambra

debéronllo de botar

deberon de botarllo

deberon de llo botar

---

Nota 1: DEFINICIÓN DA GRAMÁTICA GALEGA:

As perífrases son complexos verbais -formados por un verbo en forma finita ou verbo auxiliar e un verbo non persoal (infinitivo, xerundio, participio) ou verbo auxiliado entre os que pode aparecer un elemento de relación (preposición ou conxunción)- que presentan unha unidade formal e de significación, á cal o verbo auxiliado contribúe co significado léxico, mentres que o auxiliar aporta determinacións xerais de número-persoa e especiais de tempo-modo, aspecto ou voz.

Resumindo, unha perífrase verbal está formada por dous verbos morfolóxicos que constitúen sintacticamente un só núcleo verbal. O primeiro dos verbos é un simple auxiliar, inhabilitado para seleccionar suxeitos ou complementos propios á marxe de se está parcial ou totalmente gramaticalizado. O segundo verbo debe aparecer en infinitivo, xerundio ou participio, e posuír pleno carácter verbal sen os valores respectivos do nome, adverbio e adxectivo, que son inherentes a tales formas non persoais.

Nota 2: O significado gramatical clasifica o léxico en unidades gramaticais que pertencen a inventarios pechados, a clases de poucos membros, e presentan unha distribución condicionada polas regras de combinación das linguas. Son categorías gramaticais as nocións de xénero, número, persoa, tempo... O significado gramatical é estudado pola gramática.

Nota 3: O significado léxico permite, interactuando coa comunidade en evolución que actualiza en actos de fala unha lingua, que as unidades léxicas constitúan un inventario aberto e socialmente inestable, de carácter dinámico, facilitando a creación de palabras e posibilitando ós falantes aplicar a nocións novas unha forma morfolóxica lexical. O significado léxico é obxecto de estudo por parte da semántica.

Nota 4: As perífrases deber + infinitivo e deber + de + infinitivo poden en galego, ámbalas dúas, actuar como perífrases modais de obrigatoriedade ou como perífrases modais de probabilidade ou hipótese.

Inicio:	Perífrases verbais
Páx seguinte:	Perífrase verbal versus locución verbal