Dourado á auga

O dourado á auga é unha técnica consistente en cubrir con ouro a superficie dun obxecto, principalmente polo seu valor lumínico, en tanto que se convirte nun recepctáculo da luz. Tradicionalmente empleabase na arte relixiosa para vinculala coa luz celestial, o que producía sobre os fieis unha sensación de temor e asombro.

Materiais

• Folla de ouro verdadeiro.
• Cola de coello.
• Un coxinete para dourar coa súa protección.
• Un coitelo de dourar que se utiliza para cortar as follas de ouro á medida apropiada.
• Unha polonesa de pelo de esquío para trasladar o ouro do coxinete á superficie deseada.
• Bol de armenio.
• Un bruñidor de ágata.
• Unha brocha de pelo de marta que remate en punta recta para aplacar o ouro e cepillalo.
• Un pincel de pelo de esquío para mollar a superficie con bol.
• Alcohol.
• Goma laca transparente para protexer o dourado, como pátina unificadora.

Técnica

1. Preparación do bol: a arxila de Armenia é unha terra que contene óxido de ferro e que pode atoparse en color amarelo, vermello ou negro; aínda que a máis frecuente en conservación-restauración é a vermella ou amarela. Para preparala é necesario desfacela un pouco até conseguir un po moi fino e éste debe incorporarse á disolución previamente preparada de cola de coello en auga. Para obter dita disolución deberán mesturarse proporcionalmente, por exemplo, 10 gramos de cola de coello en 250 ml de auga, e deixar repousar até converterse nunha sustancia xelatinosa. Posteriormente debemos calentar a mistura realizada ao baño maría sen deixar que ferva e incorporar en pequenas cantidades, en forma de choiva, a terra de Armenia até que esté completamente disolta. Finalizado este proceso debemos filtrar o bol a través dunha maia ou media de nailon e deixar arrefriar a mistura antes de usala. En caso de tratarse dun bol premesturado, comercial, unha pasta resultado da mistura da terra de Armenia e auga. Nese caso, seguiremos as indicacións do comerciante e realizaremos do mesmo xeito o preparado da cola de coello.
2. Preparación da auga para dourar: unha vez preparado o bol e deixado secar, para volvelo mordente, soamente é necesario aplicar unha fina capa de auga. En ocasións, tambén se realiza unha preparación de auga, un pouco de alcohol e algunhos grans de cola de coello disoltos.
3. Aplicación da folla de ouro: para extraela folla de ouro do caderno de follas é necesario achegalo ao coxinente e deslizar a folla con axuda dun coitelo de dourar. Logo, debe extenderse a folla sobre o coxinente con axuda dun coitelo e cortala por onde se desee para axustala á zona a dourar. Estos cortes realízanse co coitelo de dourar de aceiro inoxidable moi afiado que debe ser desengrasado previamente para evitar que o ouro se pegue ao coitelo. Antes de colocalo sobre o bol, recordar que debe ser humectado co pincel de esquío para volvela superficie mordente. Posteriormente, engrasar a polonesa para que a folla se pegue lixeiramente, empregando por exemplo a meixela ou a parte superior da man. Unha vez depositado o ouro sobre a superficie do bol, extendelo para que a superficie quede lisa mediante un pincel ou brocha de pelo de marta. Debe repetirse esta operación tantas veces como sea necesario até cubrir toda a superficie a dourar recordando que as láminas deben superpoñerse lixeiramente para evitar posibles espazos ou buratos no dourado final.
4. Bruñido con pedra de ágata: unha vez secado o pan de ouro, aproximadamente dúa horas, pode pulirse a superficie para obter un resultado máis brillante con axuda dun bruñidor de pedra de ágata e, para elo, realizanse movementos rotatorios presionando lixeiramente. Finalizado dito proceso, limpar a superficie delicadamente retirando os restos de ouro cun pincel suave.
5. Pátina: rematado o bruñido debe protexerse o dourado cunha pátina ou berniz que unifique o ton do bruñido, mediante unha solución de goma laca e alcohol ao 50%.

Véxase tamén

Bibliografía

• LÓPEZ ZAMORA, E. e DALMAU MOLINER, C.: Materiales y técnicas del dorado a través de las antiguas fuentes documentales.
• GARCÍA LÓPEZ, A. e ARMIÑANA TORMO, J.J.: El dorado y sus técnicas
• FERRAGUT, X.: Dorado y estuco bruñido sobre retablos

Ligazóns externas

• Vídeo del proceso del dorado al agua
• Dorado y restauración de patrimonio histórico
• El dorado paso a paso
• Proceso de dorado y estofado de una tabla